معرفی کتاب: تاریخ اندیشه ایرانی
" اندیشه، فرهنگ و آیین ایرانیان در عهد باستان "
تاریخ اندیشه و فرهنگ ایرانی در دوران باستان با در نظر آوردن فقر منابع و کمیابی داده‌ها در دورانی به بلندای پنج هزار سال شاید از ناگفته‌ترین فصل‌های تاریخ ایران باشد.
آزرمیدخت فرهیخته والا
چاپ اول 1397 ، نشرنامه فردوسی ، 3 جلد، 1907 صفحه ، 2050000 ریال
در این اثر کوشش شده است تا با بکارگیری همه متون و منابع تاریخی از دوران ایلامی، ماد و هخامنشی، اشکانی و ساسانی به کامل‌ترین داده‌ها در این دوره دست یابد. این اثر در سه مجلد و با هفتاد و یک گفتار به سر فصل‌هایی در حوزه اندیشه و فرهنگ ایرانی مانند:
مبانی اندیشه و جهان بینی ایرانی، ا ندیشه اجتماعی ایرانی، هخامنشیان و گسترش اندیشه ایرانی، اشکانیان و پیوستگی فرهنگ ایرانی، ساسانیان و بازسازی هویت اجتماعی و فرهنگی، آیین‌ها جشن‌ها و فرهنگ‌های ملی ایرنیان، دین‌ها و آداب و رسوم، اندیشه فرهنگی ایرانی، اخلاق و آداب ایرانی، متون و آثار ادبی ایرانی، دانش‌ها و گاه شمار ایرانی و چندین عنوان دیگر پرداخته شده است.
مجموعه تاریخ اندیشه ایرانی نخستین اثر پژوهشی است که در آن همراه با حفظ توالی دوره‌های تاریخی مقصد اصلی پردازش به سر فصل‌های اندیشه و فرهنگ ایرانی در دوران باستان بوده است.
ویژگی نمایای این اثر بهروری از منابع درجه اول فرهنگ، اندیشه و تمدن ایرانی برمبنائی کتیبه‌ها و متون مکتوب از زبان‌ها و منابع ایرانی و خارجی است که در بردارنده همه‌ی گزارش‌ها از مبانی و ساختارهای اندیشه و تمدن ایران عهد باستان هستند.
این منابع هریک در پردازش به حوزه‌هایی که کمتر پژوهش علمی پیرامون آن صورت گرفته مانند چهره‌ی تاریخی مکاتب و اندیشه‌های باستانی ایرانی، اندیشه گزاران و دین‌آوران، دانشمندان و نویسندگان و آثار علمی و فرهنگی عهد باستان ایران نقش داشته است.
در این زمینه بخش‌های مهمی به آیین‌ها، فرهنگ‌ها و باورهای اساطیری و دینی ایرانیان عهد باستان بر مبنای منابع دست اول آن روزگار اختصاص یافته است. تا آنجا که با جرات می توان گزارش‌های این کتاب را مستندترین نمونه‌ها در نوع خود دانست.
در بخشی از پیشگفتار این مجموعه آمده است:
... جریان اندیشه نگاری ایرانی از عهد باستان تا دوران پس از اسلام بعنوان دانش ناپرداخته و چیستا بسترهای فراوان و ناشناخته‌ای را پیش روی پژوهشگر تاریخ می‌گشاید که در آن همه دست آوردهای اندیشه‌ی انسان ایرانی در مسیری رو به رشد باز خوانی و بررسی شده و از هزاره‌های پیش از میلاد تا کنون را در برمی گیرد: در این میان داستان اندیشه ایرانی در روزگار باستان، خاستگاه‌ها، کاربست‌ها، گفتمان‌ها و دستاوردهای آن همواره از حوزه‌های ناگفته ایست که برای همیشه پرکار و پربازده بوده و باز ترسیم آن جز با چیدن دوباره این موزاییک کهن انسانی و فرهنگی که هر تکه‌اش بسان پازلی بهم ریخته در منبعی نهفته مانده امکان پذیر نخواهد بود...
این اثر افزون بر گستردگی حوزه های مورد استناد خود ارائه کننده بزرگترین واژه نامه موضوعی با 3900 عنوان و معرفی همه واژه‌ها و نام‌ها، پیوند‌ها و موضوع‌های در حوزها‌ی گوناگون اندیشه و فرهنگ ایرانی است.
