باغبانی‌ درمانی معجزه باغبانی در سلامت جسم و روان

" تماشای درخت‌ها و بازدید از فضاهای سبز و گل ها، نتایج درمانی فوق‌العاده‌ای دارند. برای مثال، بیمارهای بستری در بیمارستان که ‏عمل جراحی را پشت سر گذاشته‌اند و از پشت پنجره به درختان محوطه بیمارستان نگاه می‌کنند سریع ‌تر از بیمارهایی که تحت عمل ‏جراحی قرار گرفته‌اند و در مقابلشان دیوار است، بهبودی حاصل می‌کنند. این دسته از بیمارها نه تنها مدت کوتاه ‌تری را در بیمارستان ‏می‌مانند، بلکه عوارض کمتری دارند و کمتر از مسکن استفاده می‌کنند.‏ "

تاریخچه باغ و باغبانی‌درمانی قدمت کاربرد باغ درمانی برای تسکین حالات روحی و احساسی به ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد در بین النهرین باستان برمی‌گردد. حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد نیز مردمان ایران باستان باغ‌هایی را ساختند تا حال روحی خود را با لذت بردن از زیبایی و رایحه گل‌ها، آب روان و هوای خنک بهتر کنند.

پزشک‌های مصر باستان برای افرادی که دچار بیماری روحی ـ روانی بودند قدم‌زنی در اطراف یک باغ را تجویز می‌کردند. این نخستین نشانه تاریخی از روش درمانی به کمک باغ‌ها در اسکندریه و مصر باستان است. در قرون وسطی بیمارستان صومعه از گیاهان برای بهبود حال روحی بیمارهای افسرده و مالیخولیایی استفاده می‌کرد. همچنین، باغ‌ها برای درمان ناخوشی‌های جسمی و روانی کاربرد داشتند.

باغبانی درمانی به استفاده از باغبانی برای بازگرداندن سلامتی به افراد و ارتقاء تندرستی باغبانیِ درمانی می‌گویند که در قرن نوزدهم شکل گرفته است.باغبانی فعالیتی است شامل یادگیری، برنامه‌ریزی، خلاقیت و تحرک فیزیکی. به همین دلیل است که پزشک‌ها متناسب با وضعیت بیماران آن را به عنوان یک روش درمانی در برنامه روزانه یا هفتگی آنها می‌گنجانند. مطالعات همچنین نشان داده‌اند که باغبانی سلامت روحی افرادی را که از بیماری‌های مختلف رنج می‌برند را نیز بهبود می‌بخشد. حتی افراد سالم نیز با باغبانی می‌توانند روان خود را تقویت کنند.

پژوهشگران «دانشگاه کلرادو بولدر» از ۲۹۱ فرد بالغ با متوسط سن ۴۱ سال که کارشان باغبانی نبود خواستند در مطالعه آنها برای ارزیابی رابطه بین سلامت و باغبانی شرکت کنند. بیش از یک سوم آنها اسپانیایی تبارهای ساکن ایالات متحده و بیش از نیمی از خانواده های کم ‌درآمد این کشور بودند. آنها به دو گروه تقسیم شدند: گروه باغبان و گروه کنترل. پس از سپری شدن سرمای بهاری در سال گذشته، از نیمی از این افراد خواسته شد در یک باغ مشارکتی به باغبانی بپردازند، حین این‌که نیم دیگر آنها گروه کنترل را تشکیل دادند و باید یک سال صبر می‌کردند تا باغبانی را شروع کنند. منظور از گروه کنترل، گروهی از افراد هستند که در یک آزمایش پزشکی ـ درمانی شرکت می‌کنند، اما داروی آزمایشی را دریافت نمی‌کنند و شیوه درمانی آزمایشی روی آنها اِعمال نمی‌شود تا با مقایسه آنها با گروه دریافت ‌کننده تأثیر دارو یا روش درمانی معلوم شود.

پژوهشگران یک باغ مشارکتی را همراه با بذر و نهال به طور رایگان در اختیار گروه باغبان گذاشتند و یک دوره مقدماتی باغبانی نیز برایشان برگزار کردند. یک باغ مشارکتی باغی است که به صورت دسته جمعی توسط شهروندان عادی مراقبت و اداره می‌شود. از هر دو گروه به طور دوره‌ای راجع به مواد مغذی دریافتی، سلامت روانی و وزنشان پرسش می‌شد.

با شروع پاییز، گروه باغبان به طور متوسط در روز ۴ر۱ گرم بیشتر از گروه کنترل فیبر مصرف می‌کردند، یعنی مصرف فیبر آنها حدود 7 درصد افزایش یافته بود. پژوهشگران ملاحظه کردند که فیبر تأثیر عمیقی بر پاسخ التهابی و ایمنی بدن دارد و در همه عملکردهای بدن ما از نحوه سوخت و ساز مواد غذایی تا میزان سلامتی میکروبیوم روده و این‌که چقدر در ابتلا به بیماری‌هایی مثل دیابت و سرطان آسیب ‌پذیر هستیم تأثیر دارد.

باغبانی و کووید-۱۹ زمانی که در بهار سال ۲۰۲۰ به دلیل شیوع پاندمی "کووید- ۱۹" قرنطینه عمومی اعلام شد تا انتشار کرونا ویروس کند شود، گزارش‌ها از یک جنبش گسترده جهانی در باغبانی شهری خبر دادند. مردم سراسر دنیا که مجبور بودند در خانه بمانند دست به کار شدند و به کاشتن گل‌ها و گیاهان معطر و سبزیجات در حیاط‌ها و بالکن‌های خود پرداختند. همه می‌خواستند استرس و نگرانی خود را تسکین دهند و به امید دوری کردن از ویروس، خودشان مواد غذایی مورد نیازشان را تولید کنند. بدین ترتیب بود که طی چند ماه نخست پس از شروع این همه‌گیری جهانی، تمایل و علاقه به باغبانی از کشوری به کشور دیگر همراه با به اوج رسیدن بیماری اوج گرفت. اکنون که محدودیت‌ها برداشته شده‌اند، مردم هنوز هم شاهد نقشی که باغبانی در زندگیشان داشته هستند و به همین دلیل این کار را در برنامه روزانه زندگی خود قرار داده‌اند.

منبع: ضمیمه روزنامه اطلاعات 25 دی 1401