بر اساس گزارش انجمن صنایع لبنی ایران، مصرف لبنیات بر اساس
معادل شیر در کشور از ابتدای دهه ۷۰ تا ۱۳۸۳ روند افزایشی داشته،
اما از سال ۱۳۹۰ به این سو، روند نزولی به خود گرفته است. یعنی با
وجود روند صعودی تولید لبنیات در کشور در این بازه، اما میزان مصرف
کاهشی شده است.
اطلاعات نوشت: سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد(فائو) اول
ژوئن(۱۲خرداد) را به عنوان روز جهانی شیر نام گذاری کرده تا بتواند به
این وسیله اهمیت و نقش این ماده غذایی مفید را بر سلامت انسان ها
بر همگان آشکار کند.
بنا بر گفته کارشناسان تغذیه، مصرف شیرولبنیات برای تمام انسان ها
وبخصوص کودکان ضروری بوده و این ماده مغذی برای سلامت
استخوانها و دندانها بسیار مفید است و از طرفی می تواند منبع
خوبی برای تامین پروتئین مورد نیاز بدن باشد.
دکتر نیلوفر حیدری ،کارشناس تغذیه دراین باره می گوید: شیر
وفرآورده های آن یکی از گروه های اصلی غذایی هستند و این گروه
شامل ماست ، پنیر ، کشک ، بستنی و دوغ می باشد .این گروه غذایی
با ارزش، دارای کلسیم ، پروتئین ، فسفر ، ویتامین ب12و ب2 و سایر
مواد مغذی است.
وی شیر را یکی از کامل ترین و مهم ترین مواد غذایی برای تمام مراحل
زندگی می داند ومی افزاید: شیر به تنهایی بسیاری از نیاز های تغذیه
ای انسان را برآورده می سازد و مصرف روزانه 2 لیوان آن 50 درصد از
نیاز روزانه به کلسیم را تامین می کند .
به گفته این کارشناس تغذیه، مصرف شیر در کودکان و نوجوانان باعث
افزایش تراکم استخوان و پرورش جسمی می شود و همچنین در
دوران بارداری باعث رشد استخوان جنین و هنگام شیردهی نیز به
حفظ بافت استخوانی مادر و سلامت دندان کمک می کند .
دکترحیدری با بیان اینکه مصرف روزانه شیر و لبنیات به مقدار کافی
،عوارض ناشی از آلودگی هوا بر بدن را کاهش می دهد ، مهمترین
عوارض ناشی از عدم مصرف کافی شیر و لبنیات را کوتاهی قد ؛ به
ویژه در کودکان و نوجوانان ، نرمی استخوان ، کمبود رشد ، خرابی لثه
و دندان به خصوص در کودکان و نوجوانان ، پوکی استخوان در
بزرگسالان و ابتلای مکرر به بیماریهای عفونی دانست.
وی اظهار می کند: همچنین به منظور پیشگیری از ابتلا به بیماری های
قلبی عروقی ، چاقی و دیابت و هم چنین جذب بهتر کلسیم موجود در
شیر بهتر است از شیر های کم چرب در برنامه غذایی روزانه استفاده
شود .
وی ادامه می دهد: مقادیر توصیه شده شیر و فر آورده های آن در
گروههای مختلف سنی به طور متوسط بین 2 تا 4 واحد است و توصیه
می شود برای تامین نیاز به کلسیم هر روز 2 تا سه لیوان شیر مصرف
شود .
این کارشناس تغذیه می گوید: به منظور افزایش مصرف شیر در برنامه
غذایی روزانه ، توصیه می شود برای میان وعده کودکان در مدرسه از
انواع شیر پاکتی کوچک استفاده شود .
همچنین در وعده صبحانه یا میان وعده ها در منزل از مخلوط شیر با
غلات آماده مصرف یا شیر موز ، شیر خرما وانواع دیگر آن استفاده گردد
و با استفاده از شیر در تهیه انواع کیک ، دسر ، بستنی یخی ، فرنی ،
شیر برنج ، و سایر غذا ها ،مصرف آن در برنامه غذایی روزانه افزایش
یابد.
آمار نگران کننده از کاهش مصرف شیر ولبنیات درایران
براساس آمارهای رسمی، سرانه مصرف شیر در دنیا به بیش از ۱۵۰
تا ۱۶۰ کیلو می رسد که این آمار در برخی کشورها تا ۲۰۰الی ۳۰۰
کیلو هم پیشروی کرده است.
در پاسخ به چرایی کاهش مصرف شیر و لبنیات در کشور، محمدرضا
بنی طبا ، سخنگوی انجمن صنایع لبنی می گوید: سرانه مصرف شیر
در ایران به کمتر از ۷۰ کیلوگرم رسیده، یعنی هر ایرانی در سال کمتر
از ۷۰ کیلوگرم شیر مصرف می کند.
این در حالی است که سرانه مصرف شیر در کشورهای دیگر بر اساس
استانداردهای جهانی بیش از ۱۵۰ تا ۱۶۰کیلو است.
وی امی افزاید: البته در برخی کشورها مانند فرانسه، آمریکا و
کشورهای اسکاندیناوی سرانه مصرف به بیش از ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلو هم
می رسد.
سخنگوی انجمن صنایع فرآورده های لبنی ایران خاطرنشان می کند:
البته اعداد ذکر شده ، سرانه مصرف کل محصولات لبنی است که بر
پایه شیر محاسبه می شود.
وی در پاسخ به چرایی کاهش سرانه مصرف لبنیات در کشور می
افزاید: کاهش قدرت خرید مردم در کنار افزایش هزینههای تولید، از
عوامل تأثیرگذار بر کاهش سرانه مصرف شیر ولبنایت هستند.
بنی طبا تصریح می کند: علاوه بر کاهش قدرت خرید مردم، فرهنگ
سازی نیز در این بخش نشده است.
مصرف محصولات لبنی مزایای زیادی از جمله جلوگیری از پوکی
استخوان، جلوگیری از بیماریهای دهان و دندان، رشد کودک و
افزایش میانگین قد نسلی دارد اما فرهنگسازی درستی نسبت به
اهمیت مصرف محصولات لبنی صورت نگرفته است.
وی همچنین عنوان می کند: عدم آگاهی کافی مردم نسبت به فواید
این محصولات باعث شده که خرید لبنیات برای مصرفکننده اولویت اول
نباشد و محصولاتی مانند نوشابه گازدار، چیپس، پفک ومانند آن در
سبد غذایی مردم جای گیرد.
بنی طبا با بیان اینکه در حال حاضر در تمام نقاط کشور امکان
دسترسی به لبنیات پاستوریزه سالم وجود دارد، می گوید: دولت باید
از مصرف کننده حمایت بیشتری کند که این حمایتها می تواند در
قالب یارانه برای خرید محصولات لبنی باشد.
سخنگوی انجمن صنایع فرآورده های لبنی ادامه می دهد: حذف ارز
ترجیحی و رقابتی شدن زنجیره صنعت شیر ولبنایت میتواند مشکلات
را حل کند.
دولت باید ارز ترجیحی را حذف کند و نهادههای تولید این صنعت با ارز
آزاد تهیه شوند. فعالان صنعت نیز می توانند نهادهها را با ارز آزاد وارد و
به گاوداریها و کارخانهها بفروشند.
از آن طرف نیز منابع آزاد شده ازمحل ارز ترجیحی به دهکهای پایین
جامعه تعلق بگیرد تا میزان خرید لبنیان افزایش یابد.
به گفته وی ،اصلاح سیاستهای حمایتی نظیر طرحهای شیر مدرسه
و کالابرگ نیز می تواند در راستای افزایش سرانه مصرف لبنیات در
کشور موثر باشد.
البته ظاهرا دولت برای نظم دهی وافزایش توزیع شیر درمدارس
درسال تحصیلی پیش رو برنامه دارد واین برنامه می رود که بی نظمی
های سال گذشته دراین خصوص را برطرف کند.
حسین اسدالهی، دبیر کمیته شیر وزارت آموزشوپرورشدراین باره می
گوید: وزارت آموزش و پرورش از 23 مهر 1402 آماده توزیع شیر در
مدارس بود اما روال کار تا آبان ماه به طول انجامید و دلیل آن آماده
نبودن شرکتهای لبنی بود.