پنج آسمان مدیریت سایت پرویز فروزانی
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
موتور سیکلت های بنزینی غیر استاندارد و فرسوده فقط بلای جان راکبان خود نیستند بلکه یکی از منابع انتشار انواع آلایندگی های سمی در هوا اصفهان محسوب می شوند که سلامت بسیاری از مردم این شهر را هم به خطر انداخته اند.
قدرت مانور بالای موتورسیکلت‌های بنزینی در ترافیک خسته کننده و همچنین قیمت پایین آنها نسبت به یک خودرو متعارف تولید داخل سبب شده است بسیاری از شهروندان موتورسیکلت را به عنوان وسیله نقلیه و همچنین برای کسب و کارهای خود انتخاب کنند.
اگرچه تعداد موتورسیکلت‌ها در اصفهان 20 درصد خودروهای سواری است، اما کارشناسان صنعت حمل و نقل و ترافیک و متولیان حفاظت محیط زیست استان اصفهان، موتورسیکلت‌های بنزینی را یکی از چالش‌ها در آلودگی هوای اصفهان می‌دانند، به گفته آنان، یک موتورسیکلت بنزینی 4 تا 6 برابر یک خودروی معمولی آلودگی تولید می‌کند و میزان آلایندگی موتورسیکلت‌های فرسوده به مراتب بیشتر است.
موتورسیکلت‌های بنزینی چند برابر یک خودرو آلاینده‌اند اما راکبان این وسیله نقلیه مهیج بر خلاف خودروها بدون هیچ محدودیتی می‌تواند در طرح زوج و فرد شهر اصفهان آمد و شد کند و بر شدت آلودگی هوای این شهر بیافزایند؛ حال آنکه بیشتر موتورسیکلت‌های اصفهان فرسوده است!
سهم موتورسیکلت‌ها در آلودگی هوا
برپایه گزارش های منتشر شده، موتورسیکلت کاربراتوری به طور میانگین به ازای هر کیلومتر پیمایش 15 گرم آلودگی تولید می‌کند و با جایگزین کردن یک موتورسیکلت 125 سی سی کاربراتوری به سیستم سوخت رسانی انژکتوری، میزان انتشار منواکسید کربن آن حدود 59 درصد، هیدروکربن‌های نسوخته 90 درصد و اکسیدهای نیتروژن آن ۲۱درصد کاهش می یابد اما کارشناسان اعتقاد دارند که دیگر فرصتی برای گازسوز کردن خودروها و جایگزینی موتورسیکلت‌های انژکتوری شهر اصفهان که هر سال وضع آلودگی هوای آن وخیم تر می‌شود، وجود ندارد و وسایل نقلیه آن همچون موتورسیکلت ها باید برقی شوند.
رئیس اداره امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان به خبرنگار اطلاعات می‌گوید: آخرین مطالعات علمی در سال 1400 – 1399 نشان می دهد که منابع متحرک همچون خودروها و موتورسیکلت‌ها در مجموع سهم8/76 درصدی در انتشار ذرات کمتر از5/2 میکرون در هوای شهر اصفهان دارند که سهم موتورسیکلت ها در تولید این ذرات خطرناک، 10.1 درصد است!
بابک صادقیان می‌افزاید: در حال حاضر میزان ذرات کمتر از 2.5 میکرون شاخص کیفیت هوای شهر اصفهان تعریف شده است، در حالی که آلودگی بارز موتورسیکلت‌ها، انتشار گاز منو اکسید کربن، ترکیبات آلی فرار و دی اکسید گوگرد است و با تبدیل موتورهای کاربراتوری و انژکتوری به برقی، میزان آلودگی موتورسیکلت‌ها به صفر نزدیک می‌شود.
فرسودگی موتورسیکلت‌ها
یک میلیون و 12 هزار دستگاه از مجموع یک میلیون و 812 هزار دستگاه موتورسیکلت در استان اصفهان، در شهرستان اصفهان رفت و آمد دارند که به گفته رئیس پلیس راهور 80 درصد موتورسیکلت های استان فرسوده است!
سرهنگ اصغر زارع، می‌گوید: دلیل اکثر تصادفات موتورسواران عدم توانایی در کنترل وسیله نقلیه ناشی از سرعت بالا است؛ موتورسیکلت‌های بنزینی استاندارد لازم را ندارد و همین عامل موجب آسیب پذیری راکبان موتورسیکلت می شود در حالی که موتورسیکلت های برقی به علت سرعت پایین و قدرت مانور کمتر نسبت به موتورسیکلت های بنزینی موجب پیشگیری از تصادفات و تلفات موتوسیکلت سواران می شود.
اقدام عملی برای کاهش آلودگی هوا
برخلاف رویکرد بیشتر کشورهای جهان در توسعه و به کارگیری خودروهای برقی و هیبریدی به عنوان یکی ازاقدام عملی برای کاهش آلودگی هوا، اما در ساختار مدیریتی کشورمان هنوز تغییر نگرش مشخصی در این رابطه دیده نمی‌‌شود و همچنان در ایران خودروهایی تولید می‌شود که به دلیل نداشتن استانداردهای لازم علاوه بر این که منابع ملی را هدر می دهند و هوا را آلوده می‌کنند، سهم بالایی در تلفات ناشی از سوانح رانندگی دارند!
احمدرضا لاهیجان‌زاد، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در این باره می‌گوید: تا سال 2050 میلادی تمام خودروهای اروپایی برقی می‌شود و آمد و شد خودروها با مصرف سوخت فسیلی ممنوع خواهد شد، ولی در کشورمان همچنان خودروهایی تولید می‌شود که مصرف سوخت آنها به ازای هر 100 کیلومتر پیمایش 8 لیتر است در حالی که تولید چنین خودروهایی در دنیا منسوخ شده است .
این سخنان مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان درباره موتورسیکلت‌ها هم مصداق دارد. به نحوی که به گفته مسئولان وقت وزارت نفت، «متوسط مصرف سوخت هر موتورسیکلت در کشورمان را در هر 100 کیلومتر پیمایش 3.5 لیتر و 2 برابر استانداردهای جهانی اعلام کرده‌اند»؛ بنابراین با از رده خارج کردن وسایل نقلیه فرسوده و جایگزین کردن آنها با وسیله نقلیه برقی نه تنها به کاهش مصرف سوخت کمک کرده‌اند، بلکه به کاهش آلودگی هوا هم می‌انجامد با این حال معلوم نیست که چرا در شهری مانند اصفهان که مردم آن سال‌هاست از آلودگی هوا رنج می‌برند، روند برقی شدن موتورسیکلت ها به کندی پیش می رود؟
طرحی مفید اما ناموفق؟!
معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان در این باره به خبرنگار ما اظهار می‌دارد: شهرداری اصفهان در سال 1399 با مشارکت سازمان برنامه و بودجه کشور، صندوق کارآفرینی امید و 3 شرکت تولید کننده موتور برقی به اجرای طرح جایگزینی 10 هزار دستگاه موتورسیکلت‌های بنزینی فرسوده با موتورهای برقی اقدام کرد که در آن طرح علاوه بر تسهیلات قرض الحسنه 80 میلیون ریالی به میزان نصف ارزش موتورسیکلت های برقی توسط صندوق کارآفرینی امید، تسهیلات بلاعوض 15 میلیون ریالی از سوی شهرداری و تخفیف 20 میلیون ریالی از سوی تولیدکنندگان برای متقاضیان نیز در نظر گرفته شد که به دلیل نوسان قیمت‌ها، مبلغ تسهیلات به 120 میلیون ریال افزایش یافت و علیرغم تبلیغات گسترده و فراخوان‌های متعدد و نام نویسی 2500 متقاضی در سال 1400، آن طرح شکست خورد و در اواخر سال 1401 متوقف شد.
حسین حق شناس افزود: الزام اسقاط موتورسیکلت‌های فرسوده برای نام نویسی، وجود شرایط سخت نام نویسی و اخذ تسهیلات برای متقاضیان، نوسان‌های شدید نرخ ارز و افزایش 2 برابری قیمت موتورسیکلت برقی و عدم تغییر مبلغ تسهیلات و کمک‌های بلاعوض، عدم تخصیص اعتبارات مورد نیاز برای ارائه کمک‌های بلاعوض به متقاضیان، نبود هماهنگی لازم سازمان‌های مشارکت کننده و زمانبر شدن اعمال تغییر در مبلغ تسهیلات اختصاص یافته و همچنین کاهش تعداد تسهیلات قابل ارائه به متقاضیان، که به افزایش دوباره قیمت محصولات ارائه شده انجامید، سبب شد تا طرح جایگزینی موتورسیکلت‌های برقی در اصفهان شکست بخورد
جمال بدیعی؛ یکی از فروشندگان موتورسیکلت در اصفهان هم می‌گوید: در حال حاضر قیمت یک موتورسیکلت بنزینی انژکتوری در اصفهان حداقل 55 میلیون تومان و موتورسیکلت برقی 27 میلیون تومان است و بر خلاف این که تصور می‌شود موتورسیکلت‌های برقی قیمت کمتری نسبت به موتورسیکلت‌های بنزینی دارند، از موتورسیکلت‌های برقی در اصفهان استقبال زیادی نشده است، چون قدرت و سرعت آنها کمتر از موتورسیکلت‌های بنزینی است و این وسیله نقلیه برای آمد و شد در مسافت‌های نزدیک و کوتاه مناسب است، اما مهمترین علت عدم استقبال از موتورسیکلت‌های برقی در اصفهان، تعویض زودهنگام باتری و قیمت بالای آن بوده است به نحوی که قیمت باتری این موتورها 5 تا 6 میلیون تومان است و اگر باتری های با کیفیت و با قیمت کمتری تولید و عرضه شود، به طور حتم مردم اصفهان از این موتورها که مزایای زیادی دارد، استقبال خواهند کرد؛ همچنین موتورسیکلت برقی در مقایسه با موتورسیکلت بنزینی با این که تجهیزات خاصی ندارد، ولی قیمت بالایی دارد.
محمدرضا کلاهدوزان – اصفهان – خبرنگار اطلاعات
تاریخ انتشار درصفحه 10 روزنامه 24/1/1402
