فرونشست زمین وآلودگی هوا اصفهان – خشکی زایندهرود طی سال های گذشته سبب بروز مخاطرات جدی در «نصف جهان» شده که فرونشست زمین و تشدید آلودگی هوای شهر اصفهان از جمله آنهاست و تداوم این روند می تواند پیامدهای جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد.
خشکی «زایندهرود» طی سال های گذشته سبب بروز مخاطرات جدی در «نصف جهان» شد.
فرونشست زمین و تشدید آلودگی هوای شهر اصفهان از جمله مخاطرات است و تداوم این روند می تواند پیامدهای جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد.
در این شرایط که هر روز بغرنج تر هم می شود، می توان روز ملی زاینده رود را گرامی داشت؟!
امید است زاینده رود زنده شود
روز ملی زایندهرود به عنوان نمادی از اهمیت یکی از مهمترین رودهای مرکزی ایران،
هرساله گرامی داشته میشود در حالی که از این رودخانه شکوهمند فقط یک اسم باقی مانده و در اکثر روزهای سال، خشک و بی جان است.
روزگاری این رودخانه بهطول ۴۰۰ کیلومتر، از زاگرس مرکزی سرچشمه میگرفت،
پس از عبور از استانهای چهارمحال و بختیاری و اصفهان، به تالاب گاوخونی می ریخت.
اما اکنون نه زاینده رودی باقی است و نه تالابی! و همه خشک شدند!
زایندهرود نه فقط بهعنوان منبع اصلی آب شرب و کشاورزی در استان اصفهان اهمیت دارد،
بلکه نقش حیاتی در حفظ زیستبوم منطقه و تنظیم وضعیت محیطی ایفا میکند.
اما در سالهای اخیر بهدلیل مدیریت نادرست منابع آب، برداشت بیرویه از سفرههای آب زیرزمینی و تغییرات اقلیمی، شرایط عوض شده است.
اکنون مدتی است جریان آب در این رودخانه به طور چشمگیری کاهش یافته و در بسیاری از مواقع بهکلی خشک است.
خشکی زاینده رود اکنون به یکی از مهم ترین بحران های زیست محیطی و اجتماعی استان اصفهان بدل شده است.
این-مشکل نه فقط موجب کاهش کیفیت زندگی کشاورزان و شهروندان این استان شده، بلکه مشکلات بزرگتری مانند افزایش پدیده فرونشست زمین مشاهده می شود.
فرونشست زمین بهدلیل برداشت بیش از حد از آبهای زیرزمینی رخ میدهد،
حالا معنی آن فروکش کردن سطح زمین است و در شهرهایی همچون اصفهان که از منابع آب زیرزمینی بهشدت استفاده میشود،
این پدیده به یکی از بزرگترین چالشها تبدیل شده است.
کارشناسان هشدار دادهاند که اصفهان در حال تبدیل شدن به یکی از آسیبپذیرترین مناطق جهان از نظر فرونشست است.
این-شرایط میتواند اثرات ویرانگری برای زیرساختهای شهری، بناهای تاریخی و حتی امنیت انسانی در پی داشته باشد.
خشکی زایندهرود همچنین سبب کاهش چشمگیر حجم آب موجود در سفرههای آب زیرزمینی اطراف شده است.
در گذشته، جریان زایندهرود به تغذیه طبیعی این سفرهها کمک میکرد، اما با خشکی این رودخانه، این منابع به تدریج تحلیل رفتهاند.
کشاورزان و صنعتگران که به منابع آب زیرزمینی وابستهاند،
به برداشت بیشتر از این منابع روی آوردهاند و این امر پدیده فرونشست زمین را تشدید کرده است.
فرونشست زمین به خصوص در نواحی شهری اصفهان به مشکلات فراوانی از جمله شکافها و ترکهای ایجادشده در معابر، پلها و ساختمانها منجر شده،
حتی آثار تاریخی مهمی نظیر میدان نقشجهان را هم تهدید می کند.
بر همین اساس روز ملی زایندهرود فرصتی است تا مسئولان و کارشناسان بار دیگر به اهمیت حیاتی این رود برای حفظ تعادل اکولوژیکی و جلوگیری از مخاطرات طبیعی توجه کنند،
به شرط این که عزم راسخی در این باره وجود داشته باشد و همانند سال های گذشته، گرامیداشت این روز فقط در حد حرف و وعده های بی فایده خلاصه نشود.
نشت آب از زایندهرود و احیای نسبیفرونشست
محسن موسوی خوانساری دکترای تأسیسات آبی و فعال محیط زیست در این باره به تسنیم میگوید:
دشت اصفهان دارای یک لایه نفوذپذیر است که این لایه فقط بهوسیله نشت آب از زایندهرود خودش را احیا و از فرونشست جلوگیری میکند،
اما مقابله با فرونشست فقط با پروژه انتقال آب به این رود میسر نیست و برای مقابله با فرونشست در اصفهان باید مصرف آب در این استان مدیریت شود.
چاههای غیرمجاز مسدود شوند و چاههای مجاز هم بهمدت ۵ سال کاملاً بلا استفاده شوند و دولت در این مدت خسارت کشاورزان را بپردازد.
وی افزود: همچنین صنایع آببر متعدد این استان هم باید در یک پروسه ۱۰ ساله به حاشیه دریای عمان منتقل شوند.
تا شاهد رفع بحران و فرونشست و نفوذ آب به لایه نفوذپذیر زایندهرود باشیم.
“فرونشست زمین وآلودگی هوا اصفهان”
این کارشناس بر تأمین حقآبه تالاب گاوخونی تأکید می کند و ادامه می دهد:
زایندهرود پیش از احداث سد زایندهرود با سیلابهایی که وارد آن میشدند پر میشد.
در ادامه مسیر آن, آب به تالاب گاوخونی میرسید, اما اکنون مصرف آب در حوضه آبریز زایندهرود ۳ برابر منابع آبی آن است و عملاً هیچ آبی به تالاب نمیرسد.
برای احیای مجدد تالاب هم باید روشهای مذکور اجرایی شود تا شاهد دمیدن جان تازه بر پیکره این تالاب باشیم .
موسوی خوانساری درباره جنگلکاری مصنوعی در استان اصفهان هم می گوید:
جنگن کاری در استان اصفهان عمدتاً در اطراف فولاد مبارکه و ذوبآهن است و با
پساب این کارخانهها آبیاری میشود، در مجموع اگر جنگلکاری با گونه بسیار
کمآببر مانند گز و طاق باشد, اقدام مناسبی است و مانعی ندارد اما اینکه در
بالادست و حاشیه زایندهرود, کشاورزی در سطوح شیبدار انجام میشود, مورد
تأیید نیست چرا که این کار از ورود روان آب به زایندهرود جلوگیری میکند .
وی درباره طرحیهای انتقال آب به اصفهان توضیح می دهد: به طورکلی به خاطر
این که طرحهای انتقال آب، نیاز کاذب ایجاد میکنند, شیوه مناسبی برای مقابله با
مشکل کم آبی محسوب نمیشوند و باید از اجرایی شدن پروژههای انتقال آب بین حوضهای جدید جلوگیری شود.
طرحهای انتقال آبی مربوط به گذشته
مانند “کوهرنگ۱”, “کوهرنگ۲” و “کوهرنگ۳” را نمیتوان متوقف کرد و فقط باید میزان انتقال آب در این پروژهها مدیریت شود.
دکترای تأسیسات آبی در پایان با تأکید بر ضرورت انتقال صنایع به سواحل مکران و تمرکز جمعیتی در این منطقه، تاکید می کند:
دراین حالت است که رودخانه زایندهرود دارای جریان دائمی، تالاب گاوخونی احیا، فرونشست متوقف و هوای
آلوده ناشی از قطبهای صنعتی اصفهان حذف و در نهایت یک شهر پایدار دوستدار محیط زیست از نو متولد خواهد شد.
—–
مرمت اضطراری درمسجدسید اصفهان
سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان:
از مرمت اضطراری و تلاش مسوولان استان برای تعیین تکلیف مدیریت مسجد سید اصفهان به منظور حفاظت از آن خبر داد.
پنج آسمان مدیر پرویز فروزانی
